Kulturno-umetnička društva Temnića
Manifestacija “Susreti sela” predstavlja stožer iz kog su iznikla gotovo sva kulturno-umetnička društva opštine Varvarin. Neka od društava imaju višedecenijsku tradiciju nastala su i pre nego što je ona pokrenuta, a svoj kulturni doprinos decenijama prikazuju na sceni širom zemlje i van nje.
Gotovo sve veće mesne zajednice danas imaju kulturno-umetničko društvo koje ih predstavlja na “Susretima sela”. Neka su nažalost danas ugašena. Najveći kontinuitet u radu i učešća na manifestaciji imaju društva o kojima danas govorimo.
KUD “Vuk Karadžić” Orašje
Orašje ima najstariji folklorni ansambl u opštini Varvarin osnovan 1952.godine, kada je otvoren seoski Dom kulture. Osim najduže tradicije ima i najduži kontinuitet u radu. Nastupa na raznim takmičenjima i smotrama revijalnog karaktera, i dobitnik brojnih nagrada i priznanja.
Društvo je domaćin najstarije manifestacije u Srbiji ,,Na izvoru kraj kisele vode,, koja je prvi put održana 1958. godine i nikada nije prekidana. Više od 16 godina domaćin međuokružne Smotre folklornih ansambala sela iz Rasinskog, Moravičkog, Raškog, Pomoravskog, Šumadijskog i Ponišavskog okruga.
Kao predstavnik mesne zajednice Orašje društvo je bilo pobednik na manifestaciji “Susreti sela” 2002, 2003, i 2016. godine. 2017. godine proglašeno je za najbolji medjuokružni folklorni ansambl. Na sceni je najpoznatije po igrama iz Negotinske krajina, a izvodilo je i:
– Igre iz Šumadije
– Igre iz Bosilegrada
– Igre Niša
– Igre iz Studenice
– Vlaške igre.
KUD “Dejan Miletić” Bačina
Kulturno-umetničko društvo iz Bačine nosi ime “Dejan Miletić”, i ima tradiciju dugu pola veka. Ansambl ove godine obeležava 50 godina postojanja. Osnovan je pod imenom “Dušan Gavrilović” da bi u jednom momentu dobilo ime po znamenitom Bačincu “Dragić Joksimović”. Na kraju je vratilo naziv u sadašnji, po mladom Bačincu koji je kao vojnik stradao na Kosovu i Metohiji 1999.godine.
Tokom više prethodnih decenija društvo je bilo predstavnik mesne zajednice na “Susretima sela” kao i učesnik međubratskih susreta, pobratim mesne zajednice Pećigrad. Bilo je i pobednik opštinske manifestacije “Susreti sela”.
Društvo je takođe domaćin manifestacije “Povedi kolo, delijo” koja se više godina uspešno organizuje. Ujedno je nosilac i organizator ostalih kulturnih događaja u selu, kojih zaista ima veliki broj, budući da je Bačina velika mesna zajednica. Kulturno-umetnički rad i program su takođe bogati, pa društvo izvodi:
– Igre iz Šumadije
– Igre Kosovskog Pomoravlja
– Igre iz Vranja
– Igre okoline Niša
– Vlaške igre.
KUD “Kolo” Obrež
Obrež kao najveća mesna zajednica opštine Varvarin ima svoje kulturno-umetničko društvo koje je pod imenom “Kolo” zvanično osnovano 1997.godine. Rad društva datira i iz ranijeg perioda i ima svoj kontinuitet. Jedno je od danas najaktivnijih u opštini, dobitnik više nagrada i priznanja.
Mesna zajednica Obrež je tokom prethodnih decenija više nego uspešno nastupala na manifestaciji “Susreti sela” gde je folklorni ansambl bio njen predstavnik. Kulturno-umetničko društvo bilo je opštinski pobednik 2001. i 2005.godine.
Tokom prethodnih godina kulturno-umetničko društvo je značajno obogatilo svoj repertoar i scenski nastup, kako za takmičarske tako i za revijalne smotre. Posebno je poznato po Vranjanskoj sviti i Vlaškim igrama koje izvodi decenijama. Ansambl na programu danas ima i:
– Igre iz Šumadije
– Igre Gornje Pčinje
– Igre Bosilegradskog krajišta
– Igre iz Leskovca
– Igre Kosovskog Pomoravlja.
KUD “Boško Jugović” Bošnjane
Kulturno-umetničko društvo iz Bošnjana zvanično je osnovano 2006.godine, ali takođe nasleđuje kontinuitet ranijeg rada mesne zajednice i njenog folklornog ansambla. Ime nosi po Bošku Jugoviću, legendarnom kosovskom ratniku za kog se veruje da je rođen u selu, te da je tako i dobilo ime.
Društvo se kao predstavnik mesne zajednice decenijama uspešno takmiči na manifestaciji “Susreti sela” i opštinski je pobednik. Najznačajniji uspeh ostvaren je na republičkoj smotri manifestacije “Susreti sela” 1974.godine osvajanjem drugog mesta.
Osim nastupa na ovoj i drugim takmičarskim manifestacijama, ansambl nastupa na brojnim revijalnim smotrama u zemlji i inostranstvu. Na sceni je posebno poznato sa koreografijom igara iz Pirota i Starogradskim igrama koje je ansambl izvodio, a na programu imaju:
– Igre iz Šumadije
– Igre Niša
– Vlaške igre
– Igre Leskovca
– Igre Binačke Morave.
KUD “Sanja Milenković” Donji Katun
Selo Donji Katun ima i kulturno umetničko društvo koje nosi ime “Sanja Milenković”, po brilijantnoj matematičarki koja je tragično stradala 1999.godine. Društvo je osnovano pod imenom ”Mladost” 2005.godine i ima oko 100 članova.
I u prethodnim godinama je pod tim imenom nastupalo na manifestaciji “Susreti sela” gde je 2007.godine odnelo je pobedu i bilo predstavnik opštine na međuregionalnoj smotri. Naredne godine društvo je osvojilo 3. meseto na opštinskom takmičenju.
Od 2007.godine društvo je počelo je i da putuje po stranim zemljama i da organizuje turneje. Kulturno-umetničko društvo i dalje nastavlja da čuva svoje selo od zaborava, ali je trenutno u fazi mirovanja. Na repertoaru su se tokom prethodnih godina nalazile:
– Bunjevačke igre
– Igre iz Banata
– Igre iz Šumadije
– Vlaške igre
– Šopske igre
KUD “Sveta Trojica” Gornji Katun
Gornji Katun takođe ima svoj folklorni ansambl koji postoji od 2009.godine i osnovan je pod nazivom “Sveta Trojica”, nosi ime po seoskoj bogomolji i istoimenoj crkvi u selu. Društvo je naslednik seoskog ansambla koji je postojao i tokom prethodnih decenija.
Mesna zajednica je sa svojim ansamblom uspešno nastupala na manifestaciji “Susreti sela” još od 70-tih godina prošlog veka, a društvo osvajalo brojne nagrade. Najaktivnije je bilo tokom druge polovine 20.veka, ali se prethodnih godina ponovo reaktiviralo.
Kulturno-umetničko društvo iz Gornjeg Katuna predstavlja jedan od najboljih vidova okupljanja lokalne zajednice, pored seoskog fudbalskog kluba. Zbog toga je njegov značaj i dalji rad utoliko veći. Naslednik je seoskog folklornog ansambla koje je bilo poznato po Bunjevačkim igrama, a izvodile su se i:
– Igre iz Šumadije
– Igre iz Ponišavlja
– Vranjanska svita.
Drugi folklorni ansambli u opštini
Tokom prethodnih decenija folklorni ansambli su postojali i u drugim mesnim zajednicama koji danas nisu aktivni. Osim navedenih, kulturno-umetnička društva postojala su i pri mesnim zajednicama Maskare, Zalogovac, ranije i Toljevac. Dosta faktora uticalo je na to da ova društva imaju prekid u radu.
Kulturno-umetničko društvo iz Maskara nosilo je naziv “Jovan Janićijević-Burduš” po legendarnom glumcu poreklom iz Maskara. U drugoj polovini 20.veka veoma uspešno je radilo, ali je demografski pad uticao na njegov rad danas. Na sceni je posebno bilo poznato po koreografiji “Katanka”.
Mesna zajednica Zalogovac je posle duže pauze ponovo nastupila na “Susretima sela” 2004.godine. Bio je to vrlo uspešan povratak, osvajanjem prvog mesta na takmičenju. Društvo je nastupalo sa igrama iz Šumadije, a kasnije na program dodalo i igre Ponišavlja. Njegov rad kasnije prestaje.
Za vreme bivše Jugoslavije dok se još uvek nije osetio demografski pad kao predstavnik Gornjeg Temnića na “Susretima sela” nastupala je i mesna zajednica Toljevac. Prilike u zemlji su uticale na to da mesne zajednice ovog dela Temnića danas ne nastupaju, a Dom kulture u Donjem Krčinu je u veoma lošem stanju.
Ovo je možda loša slika ne samo našeg odnosa prema kulturi, već je i nedostatak inicijative utiče na dalji demografski pad. Kao pozitivan primer mogu da navedem mesnu zajednicu Kovačevac i obnovu Doma kulture i folklornog andsambla pre 5 godina koja je preporodila selo. Zaista je i to moguće uz malo dobre volje i uključenosti svih članova lokalne zajednice.